Cuộc đại thảm sát chuột ở Hà Nội (Chữ Nôm: 局摻刹𤝞於河內; tiếng Pháp: Massacre des rats de Hanoï) diễn ra vào năm 1902, ở Hà Nội khi chính quyền Pháp cố gắng kiểm soát số lượng chuột trong thành phố bằng cách săn tìm chúng. Vì họ cảm thấy mình chưa đạt được đủ chỉ tiêu và do các cuộc đình công nên họ đã lập ra một chương trình tiền thưởng, trả phần thưởng 1 cent cho mỗi con chuột giết được.[1] Để nhận tiền thưởng, mọi người cần phải cung cấp cái đuôi bị cắt ra từ một con chuột. Tuy nhiên, các quan chức bắt đầu chú ý đến chuột không đuôi ở Hà Nội. Những người bắt chuột ở Việt Nam đã bắt, cắt đuôi rồi thả lại chuột xuống cống để tạo ra nhiều chuột hơn.[2]Cuộc đại thảm sát chuột ở Hà Nội xảy ra giữa cuộc đại dịch hạch thứ ba, chỉ vài năm sau khi bác sĩ và nhà vi khuẩn học người Thụy Sĩ gốc Pháp Alexandre Yersin phát hiện mối quan hệ giữa sự lây lan của đại dịch với loài gặm nhấm.[3]Ngày nay, sự kiện này thường được dùng làm ví dụ cho sự khuyến khích sai ngược (Perverse incentive), thường được gọi là Hiệu ứng Rắn hổ mang (Cobra Effect).[1] Nhà sử học hậu thế người Mỹ Michael G. Vann cho rằng ví dụ về rắn hổ mang ở Raj thuộc Anh không thể chứng minh được, nhưng trường hợp chuột ở Việt Nam có thể chứng minh được, nên thuật ngữ này nên được đổi thành Hiệu ứng chuột (Rat Effect).[1]